ΜΠρΑθ 3696/2020
Δικαίωμα διατροφής ενηλίκου τέκνου· δικαίωμα διατροφής έχει εκτός από το ανήλικο και το ενήλικο τέκνο, εφόσον δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες, ενόψει και των αναγκών εκπαίδευσής του· η ιδιότητα του σπουδαστού συνεπάγεται, συνήθως, ότι αυτό δεν είναι σε θέση να ασκήσει παράλληλα οποιοδήποτε επάγγελμα ή εργασία χωρίς βλάβη της υγείας του και της επιτυχούς αντιμετώπισης των σπουδών του· αν όμως κριθεί ότι μπορεί να εργάζεται περιστασιακά ως μερικώς απασχολούμενο περιορίζεται η υποχρέωση των γονέων κατά το ποσό που μπορεί να αποκερδαίνει από την προσωρινή απασχόληση.
Από τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1489 και 1493 ΑΚ που ρυθμίζουν την υποχρέωση διατροφής μεταξύ ανιόντων και κατιόντων και ειδικότερα από τη διάταξη του άρθρου 1486 ΑΚ συνάγεται ότι δικαίωμα διατροφής έχει, εκτός από το ανήλικο και το ενήλικο τέκνο, εφόσον το τελευταίο δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες, ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαίδευσής του και προς τούτο λαμβάνονται υπόψη οι επιδόσεις του δικαιούχου, ήτοι η ικανότητά του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ορισμένου επιπέδου σπουδών. Η ιδιότητα του τέκνου ως σπουδαστού συνεπάγεται, συνήθως, ότι αυτό δεν είναι σε θέση να ασκήσει παράλληλα οποιοδήποτε επάγγελμα ή εργασία χωρίς βλάβη της υγείας του και της επιτυχούς αντιμετώπισης των σπουδών του. Για την κάλυψη των δαπανών διατροφής του σπουδάζοντος ενηλίκου τέκνου επιβαρύνονται και οι δύο γονείς του, καθένας από τους οποίους είναι υποχρεωμένος να καλύψει ένα ποσοστό από τις ανάγκες του τέκνου του, ανάλογο με τις οικονομικές δυνατότητές του, που πηγάζουν από τα εισοδήματα ή τους πόρους του ή την περιουσία του υπόχρεου (ΑΠ 117/2008 ΕλλΔνη 50, 718, ΕφΛαμ 44/2013, Νόμος, ΕφΑθ 3454/2008 ΕλλΔνη 49,1490).
Στην προκειμένη περίπτωση ο αιτών με την υπό κρίση αίτηση ισχυρίζεται ότι είναι ενήλικο τέκνο του καθ’ ου η αίτηση και της …, ο γάμος των οποίων λύθηκε αμετάκλητα με την υπ’ αριθ. … Πράξη Συναινετικής Λύσης Γάμου του Συμβολαιογράφου Αθηνών … . Ότι είναι απόφαση αυτού του Δικαστηρίου· ότι είναι φοιτητής της Νομικής Σχολής …… και δεν είναι σε θέση να ασκήσει παράλληλα οποιοδήποτε επάγγελμα ή εργασία χωρίς βλάβη της υγείας του και της επιτυχούς αντιμετώπισης των σπουδών του. Με βάση το ιστορικό αυτό και επικαλούμενος επείγουσα περίπτωση, που συνίσταται στην κατάσταση απορίας που έχει περιέλθει ένεκα της αδυναμίας του να εργαστεί, λόγω των σπουδών του, και της έλλειψης πόρων για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών για τη διαβίωσή του και την εκπαίδευσή του, ζητεί, ως ασφαλιστικό μέτρο να υποχρεωθεί ο καθ’ ου να του καταβάλλει εντός των πρώτων πέντε ημερών εκάστου μηνός, αρχής γενομένης από την επίδοση της αιτήσεως και νομιμοτόκως από την καθυστέρηση καταβολής κάθε δόσης έως την εξόφληση το χρηματικό ποσό των 440€ ως προσωρινή διατροφή, επικαλούμενος ότι ο καθ’ ου διαθέτει ικανό εισόδημα και σημαντική ακίνητη περιουσία και εξακολουθεί να ασκεί την επιχειρηματική δραστηριότητα και να καταδικασθεί ο καθ’ ου στην καταβολή των δικαστικών του εξόδων.
Με βάση το ανωτέρω ιστορικό και τα ειδικότερα συγκροτούντα αυτήν πραγματικά γεγονότα, η αίτηση αρμοδίως και παραδεκτώς φέρεται προς συζήτηση στο παρόν Δικαστήριο κατά την προκείμενη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 686 επ. και 735 ΚΠολΔ), το οποίο είναι προς τούτο αρμόδιο, τόσο καθ’ ύλην (άρθρα 683 § 1 και 17 αριθ. 2 ΚΠολΔ), όσο και κατά τόπον, αφού στην περιφέρειά του βρίσκεται η κατοικία τόσο της δικαιούχου της διατροφής (βλ. ΕφΘεσ 3312/1998 ΕλλΔνη 40/1387, ΕφΑθ 594/1996 Αρμ Ν/1137, ΕφΘεσ 386/1988 Αρμ ΜΒ/332, ΕφΘεσ 153/1988 Αρμ ΜΒ/602, ΕφΑθ 3961/1986 ΕλλΔνη 27/1323, Β. Βαθρακοκοίλη, Το Νέο Οικογενειακό Δίκαιο, άρθρο 1485, § 23, σελ. 701), όσο και του καθ’ ου. Είναι νόμιμη και πλήρως ορισμένη και στηρίζεται στις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1493, 1496, 1498, 345, 346 ΑΚ, 176, 682 § 1, 728 § 1 περ. α, 729 § 1 ΚΠολΔ. Πρέπει, επομένως, να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.
Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης της μάρτυρος του αιτούντος … και της μάρτυρος του καθ’ ου …, που δόθηκαν νομότυπα στο ακροατήριο αυτού του Δικαστηρίου, από την εκτίμηση του συνόλου των εγγράφων που προσκόμισαν οι διάδικοι και από όλη γενικά τη διαδικασία στο ακροατήριο, πιθανολογήθηκαν, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο καθ’ ου τέλεσε νόμιμο θρησκευτικό γάμο με τη … στις …, πλην όμως, ο γάμος τους λύθηκε με την υπ’ αριθ. … Συμβολαιογραφική Πράξη Συναινετικής Λύσης Γάμου του Συμβολαιογράφου Αθηνών … . Από το γάμο τους αυτό απέκτησαν έξι τέκνα, εκ των οποίων τα δύο έχουν ήδη ενηλικιωθεί. Ο αιτών είναι ένα εκ των ενηλίκων τέκνων και έχει γεννηθεί στις ……… Κατά το ακαδημαϊκό έτος ……… εγγράφηκε κατόπιν πανελληνίων εξετάσεων στη Νομική Σχολή ……, κατόπιν μεταγγραφής του από την Νομική Σχολή ………, στην οποία αρχικώς εισήχθη. Για τη λήψη πτυχίου στη σχολή αυτή απαιτείται φοίτηση οκτώ (8) εξαμήνων, χωρίς να είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση των μαθημάτων υπό την έννοια άτι ο τελευταίος δεν θα έχει δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις κάποιου μαθήματος ή ότι η μη παρακολούθηση συγκεκριμένων μαθημάτων θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη φοίτηση και τη λήψη του πτυχίου του. Ο αιτών διαμένει μαζί με τη μητέρα του, τον παππού του και τα υπόλοιπα αδέρφια του σε οικία ανήκουσα κατά ψιλή κυριότητα σε μία εκ των αδερφών του ενώ η επικαρπία ανήκει κατά το 1/2 εξ αδιαιρέτου από κοινού στον παππού του και τη μητέρα του. Δεν έχει εισοδήματα από εργασία ενώ διαθέτει ακίνητη περιουσία και συγκεκριμένα έχει στην πλήρη κυριότητα το ένα οικόπεδο στο …, εμπορικής αξίας 60.000 ευρώ από αγορά των γονέων του και το ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου ενός οικοπέδου στην …, το οποίο περιήλθε σε αυτόν δυνάμει κληρονομικής διαδοχής εκ διαθήκης από την γιαγιά του …, εμπορικής αξίας περίπου 40.00 ευρώ. Η ανωτέρω ακίνητη περιουσία δεν του αποφέρει εισοδήματα ενώ κατά το παρελθόν πιθανολογείται ότι έχουν γίνει προσπάθειες πώλησης του πρώτου εξ αυτών χωρίς επιτυχία. Με βάση τα ανωτέρω, για την κάλυψη των δαπανών διατροφής του, ως σπουδάζοντος τέκνου, επιβαρύνονται και οι δύο γονείς του, καθένας από τους οποίους είναι υποχρεωμένος να καλύψει ένα ποσοστό από τις ανάγκες του τέκνου του, ανάλογο με τις οικονομικές δυνατότητές του, που πηγάζουν από τα εισοδήματα ή τους πόρους του ή την περιουσία του υπόχρεου. Περαιτέρω πιθανολογήθηκε ότι στα πλαίσια της διαδικασίας συναινετικής λύσης του γάμου, ο καθ’ ου και η μητέρα του αιτούντος κατήρτισαν ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο ενσωματώθηκε στην προμνησθείσα υπ’ αριθ. … Συμβολαιογραφική Πράξη δυνάμει του οποίου διευθέτησαν τα μεταξύ τους ζητήματα γονικής μέριμνας και επιμέλειας των τέκνων τους, επικοινωνίας του καθ’ ου η αίτηση με αυτά και διατροφής τους. Ειδικότερα, σε σχέση με το τελευταίο ζήτημα της διατροφής, συμφωνήθηκε ότι ο καθ’ ου θα καταβάλλει για τη διατροφή των ανηλίκων τέκνων τους σε τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας τους το ποσό των 750 ευρώ μηνιαίως (ήτοι ποσό 150 ευρώ για κάθε τέκνο). Αυτό το ποσό θα αποτελεί τη συμμετοχή του πρώτου στη διατροφή του, η οποία συμφωνήθηκε να είναι κοινή και ανάλογη των δυνάμεων τους. Το ανωτέρω ποσό συμφωνήθηκε ότι θα ισχύει για τα επόμενα τρία έτη, μετά δε την παρέλευση των τριών ετών θα αναπροσαρμοσθεί κατόπιν νεότερης συμφωνίας. Επιπλέον, ο καθ’ ου συμφώνησε να καταβάλλει το ήμισυ των εξόδων που απαιτούνται για το φροντιστήριο του αιτούντος, ο οποίος κατά το έτος 2018-2019 προετοιμαζόταν για τη συμμετοχή του στις πανελλήνιες εξετάσεις. Σε εκτέλεση δε του ανωτέρω ιδιωτικού συμφωνητικού ο καθ’ ου προκατέβαλε τη διατροφή προς τα τέκνα του μέχρι τον Ιούλιο του έτους 2019. Συμφωνήθηκε δε ότι το ποσό των 150 ευρώ που αφορά στα ενήλικα τέκνα, αν το απαιτήσουν τα τελευταία, θα δίδεται απευθείας σε αυτά. Περαιτέρω, πιθανολογήθηκε ότι η καταβολή του ποσού των 150 ευρώ ως προσωρινή διατροφή καταβλήθηκε στον αιτούντα μέχρι το Σεπτέμβριο του έτους 2019, οπότε και έπαυσε ο καθ’ ου να καταβάλει, ενώ, κάποιες καταβολές έγιναν και προ της δικασίμου που αναγράφεται στην αρχή της παρούσας. Επίσης, πιθανολογήθηκε ότι ο καθ’ ου πατέρας του δεν εργάζεται πλην όμως, διαθέτει ακίνητη περιουσία η οποία του αποφέρει ικανά εισοδήματα ύψους για το έτος 2018 όπως πιθανολογείται από το εκκαθαριστικό σημείωμα του ανωτέρω έτους που προσκόμισε στο Δικαστήριο ο καθ’ ου 71.730,16 ευρώ. Διαμένει σε ιδιόκτητη οικία με τους γονείς του και δεν βαρύνεται με κάποιο μίσθωμα. Βαρύνεται όμως με την υποχρέωση διατροφής των έτερων πέντε τέκνων του. Η μητέρα του αιτούντος είναι ιατρός … στο Νοσοκομείο … και κατά το έτος 2018 είχε εισοδήματα από την εργασία της ύψους 34.316,51 ευρώ. Επιπροσθέτως, διαθέτει και αυτή ικανή ακίνητη περιουσία, η οποία της αποφέρει εισοδήματα ύψους 13.300 ευρώ όπως πιθανολογείται από το εκκαθαριστικό σημείωμα του έτους 2018 που προσκόμισε στο Δικαστήριο ο αιτών. Ως εκ τούτου, πιθανολογείται ότι αμφότεροι οι γονείς είναι σε θέση να συνεισφέρουν για την ανάλογη διατροφή του αιτούντος της. Επίσης, ο αιτών φοιτητής στο πρώτο έτος της Νομικής Σχολής ….. πιθανολογείται ότι μπορεί να εργάζεται περιστασιακά κατά τα απογεύματα ή τα σαββατοκύριακα ως μερικώς απασχολούμενος προκειμένου να συνεισφέρει στις δαπάνες της εκπαίδευσής του, εσοδεύοντας έτσι από την εργασία της αυτή το χρηματικό ποσό των 100€ το μήνα. Ο τελευταίος δεν προσκόμισε αποδείξεις για την αγορά πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, τα οποία σε κάθε περίπτωση πρέπει να σημειωθεί ότι χορηγούνται δωρεάν στους φοιτητές. Ως εκ τούτου η σχετική δαπάνη πιθανολογείται ότι πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη, ενώ, ομοίως ως αβάσιμη πρέπει να απορριφθεί και η δαπάνη μετακίνησής του για το λόγο ότι όπως πιθανολογήθηκε ο Δήμος … έχει φροντίσει για την δωρεάν μετακίνηση των δημοτών του για τις ανάγκες των σπουδών τους από και προς τις σχολές τους. Επιπροσθέτως πιθανολογήθηκε η αναγκαιότητα επισκέψεων του σε ψυχίατρο ο οποίος τον παρακολουθεί και του παρέχει επιπλέον και φαρμακευτική στήριξη, πλην, όμως δεν πιθανολογήθηκε ότι οι επισκέψεις αυτές λαμβάνουν χώρα ή είναι αναγκαίο να λαμβάνουν χώρα κάθε εβδομάδα- προσκομίζεται, άλλωστε, σχετικά, μία μόνο απόδειξη για την παροχή ψυχιατρικής υποστήριξης. Με βάση τις προαναφερόμενες οικονομικές δυνατότητες των γονέων του αιτούντος και τις εν γένει περιστάσεις, η ανάλογη διατροφή του, προσδιοριζόμενη από τις ανάγκες του, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για την διατροφή, συντήρηση, ένδυση, ψυχαγωγία και την εν γένει εκπαίδευσή του, πιθανολογείται ότι ανέρχεται στο ποσό των 450€, του οποίου, αφαιρουμένου του ποσού των 100 ευρώ το οποίο έχει τη δυνατότητα ο αιτών να αποκερδαίνει απασχολούμενος περιστασιακά όπως προεκτέθηκε, υπόχρεος για την κάλυψη είναι και ο καθ’ ου, κατά το ποσό των 200€, ενώ κατά το υπόλοιπο ποσό υπόχρεη είναι η μητέρα του. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πιθανολογείται ότι η αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα κατά ένα μέρος, σύμφωνα με τα ειδικότερα αναφερόμενα στο διατακτικό της παρούσας, ενώ τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων επειδή πρόκειται για διαφορά μεταξύ συγγενών εξ αίματος πρώτου βαθμού (άρθρο 179 ΚΠολΔ). Δέχεται εν μέρει την αίτηση.
